7. Uluslararası Türk Kültürü Kongresi: “Türk ve Dünya Kültüründe İstanbul”… Feza Tansuğ*


Toplam Okunma: 5106 | En Son Okunma: 07.05.2024 - 22:01
Kategori: Kongre.simp.panel

Osman Horata başkanlığında, Ali Uçan’ın da yer aldığı düzenleme kurulu, bir yıllık uğraşının sonucu olarak bu kongreyi 5-10 Ekim 2009 günlerinde gerçekleştirdiler… Açılış Bildirisini ise Halil İnalcık sundu… Yedinci Uluslararası Türk Kültürü Kongresi, musiki hakkında müzikolog, antropolog ve sosyologlarca sunulan bildirilerle dikkat çekiyordu. Sunulan 310 bildiriden 31’i yani onda biri doğrudan musikiyle ilgiliydi. Bu bildirilerin çokluğu, kongrenin özellikle ilk iki günü katılımcılara bir musiki kongresi izlenimi verdi…

7. Uluslararası Türk Kültürü Kongresi: “Türk ve Dünya Kültüründe İstanbul”… Feza Tansuğ*

Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı tarafından düzenlenen Yedinci Uluslararası Türk Kültürü Kongresi’nin konusu “Türk ve Dünya Kültüründe İstanbul”du. Osman Horata başkanlığında, Ali Uçan’ın da yer aldığı düzenleme kurulu bir yıllık uğraşının sonucu olarak bu kongreyi 5-10 Ekim 2009 günlerinde gerçekleştirdiler.

Devlet Resim ve Heykel Müzesi’nde 5 Ekim Pazartesi günü, Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Kültür Merkezi Başkanı Osman Horata, Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Başkanı Bahaeddin Yediyıldız ile Devlet Bakanı Mehmet Aydın tarafından yapılan konuşmalarla başlayan açılış töreninin ardından Yıldan Dirik (ud) ve Haluk Derinöz’ün (ney) dinletisi yer aldı.

Açılış Bildirisini ise Halil İnalcık sundu. “Planlar ve Haritalarda İstanbul (1883-1920)” sergisi de aynı gün Resim Heykel Müzesi’nde açıldı. “İstanbul’da Yaşam” konulu resim sergisi ile “İstanbul Musikileri” konulu kitap ve sidi sergisi ise Başkent Öğretmenevi’nde yer aldı. Açılış programı içinde İskender Pala, Mustafa Armağan, Beşir Ayvazoğlu ile Haluk Dursun’un katıldığı “Yazarların İstanbulu” konulu açılış oturumu ile ilk günkü etkinlikler son buldu.

Yedinci Uluslararası Türk Kültürü Kongresi, musiki hakkında müzikolog, antropolog ve sosyologlarca sunulan bildirilerle dikkat çekiyordu. Sunulan 310 bildiriden 31’i yani onda biri doğrudan musikiyle ilgiliydi. Bu bildirilerin çokluğu, kongrenin özellikle ilk iki günü katılımcılara bir musiki kongresi izlenimi verdi. Verilen dinletiler ve açılan sergiler de düşünüldüğünde bu kongrenin bir bölümüne “Türk ve Dünya Kültüründe İstanbul Şehir Musikileri” kongresi adını vermek yanlış olmazdı. Dağınık olarak dört güne yayılan musiki bildirilerinin hepsi birarada toplanabilseydi eminiz katılımcılar kendilerini çok daha canlı bir “uluslararası musiki kongresi” içinde bulabilirlerdi.

Kongrenin en önemli etkinliklerinden bir diğeri ise 7 Ekim Çarşamba günü akşamı Başkent Öğretmenevi Konferans Salonu’nda yer alan Erciyes Üniversitesi Türk Müziği Topluluğu’nun “Yolculuk” dinletisiydi. Bu konsere Hakan Özgen ve Nihal Şengün solist olarak katıldı. Dinletiler açılıştan kapanışa kadar sürdü. Emel Şenocak ve Metin Eke gibi kimi katılımcılar bildirilerini kendilerinin çalıp söylediği canlı musiki örnekleriyle birlikte sundular.

6 Ekim Salı günü sabahı başlayan oturumlarda Türkiye, Makedonya ve Azerbaycan’dan katılımcıların sunduğu musiki bildirilerinin başlıkları şöyleydi:

Istanbul in the Songs of Macedonian Poets (Katerina Petrovska Kuzmanova / Makedonya), 1995-2009 Döneminde Farklı Müzik Türlerinde Yorumlanan Şarkılarda İstanbul (Hayati Beşirli, Adem Sağır),
İmparatorluklar Başkenti İstanbul’un Müzik Haritası (Yavuz Daloğlu),
Türk Keman Okulunun Oluşum ve Gelişim Sürecinde İstanbul (Zafer Kurtaslan),
Osmanlı Müziğinin İstanbul’a Yansımaları (Şeyma Ersoy),
Türkülerin Dilinde İstanbul Silüetinin Görünümü (Sinan Gönen).

Söze Mevlana’nın:
“Bedenin her zerresinden bir feryat duy, bir inilti işit
Çünkü sen büyük bir şehirsin
Belki de bir şehir değil, binlerce şehirsin sen
Her şey sensin, her şeyden öte ne varsa o da sensin
O da senden ibaret”

dizeleriyle başlayan N. Oya Levendoğlu-Öner’in İstanbul’da Müzik: Evrensel Bir Mesaj mı? başlıklı bildirisi kongrede sunulan en özgün çalışmalardan birisiydi. İstanbul’u ilahi bir şehir olarak değerlendirip, kurduğu ilginç benzeşimle İstanbul’un tıpkı Mevlana gibi seslendiğini belirten konuşmacı sözlerine yine Mevlana ile son verdi:

“Gel! Gel! Ne olursan ol yine gel!”

İstanbul şehir musikilerinin tartışıldığı diğer bildiriler ise aşağıdakilerden oluşuyordu:

Türk Operasının Gelişiminde İstanbul’un Yeri ve Önemi (Sema Sevinç),
İstanbul Müzik Kültürünün Türk ve Dünya Müzik Kültüründeki Yerini Belirleyen Başlıca Kurumsal Dönüşümler (Ali Uçan),
Osmanlı’dan Türkiye’ye Müzik Kültüründe İstanbul (Seyit Yöre),
Eski İstanbul Şarkılarının İnsanlar Üzerindeki Terapik Etkileri (Haşmet Altınölçek),
Osmanlı Devleti’nde XIX. Yüzyılda Batılılaşma Hareketlerinin Bir Sonucu Olarak İstanbul Merkezli Türk Müziği Kültürüne Giren Batı Müziği Sazlarından Viyolonsel (Levent Değirmencioğlu),
Türk Halk Müziği Repertuvarında Bulunan İstanbul Konulu Türkülerin Analitik Olarak İncelenmesi (Metin Eke),
İstanbul’un Fasıl Müziği Mekânları (Nesibe Özgül-Turgay),
Anadolu Türkülerinde İstanbul (Hatice İçel),
İstanbul Şarkıları ve Türküleri Üzerine Bir Analiz Çalışması (Göktan Ay),
Osmanlı-Türk Müziği Kimliğinin Oluşmasını Destekleyen Alt Yapı: İstanbul ve Saray (Gözde Çolakoğlu, Ayhan Sarı),
İstanbul Mûsıkî Kültüründe İstanbul Türküleri Üzerine Bir Çalışma (Mehmet Kınık),
Türk ve Dünya Kültüründe İstanbul Şehir Musikisi (Feza Tansuğ),
Gurbet Türkülerinde İstanbul İmgesi (F. Gülay Mirzaoğlu),
İstanbul’da Müzik Eğitimi Veren Kurumların Halkla İlişkiler ve Tanıtım Bağlamında İncelenmesi, Değerlendirilmesi (Alp Özeren),
Farklı Makamlardaki İstanbul Türkülerinin Müzikal Analizleri ve İcra Teknikleri (Emel Şenocak),
Türk Sanat Musikisi Tarihinde Üsküdar Musiki Cemiyeti’nin Tarihi ve Kültürel Varlığı (Mukaddes Arslan),
Istanbul in the Macedonian Folk Singing (Rodna Velickovska / Makedonya),
Dimitri Kantemir ve Dönem Müzik Anlayışı İçinde ‘Otantiklik’ Kavramı ve İcra Şekilleri (Şefika Şehvar Beşiroğlu),
Cumhuriyet’in İlk Yıllarında İstanbul’da Eğlence Hayatı (Elif Duygu Koca, Şeyda Özalp), Batılılaşma Sürecinde İstanbul Eğlence Hayatında Musikînin Yeri (Sinem Özdemir),
İstanbul Kahvehanelerinde Âşık Müziği (Saltanat Taghiyeva Nuraddin / Azerbaycan), Osmanlı İmparatorluğu Döneminde İstanbul’da Barışta ve Savaşta Mehter Müziği ve Çalgıları (Erhan Tekin).

Kongreye katılan musikicilerin bir araya gelmesiyle Musiki Meslek Birliği kurulması için ilk adım atılıp bu konuda iki toplantı düzenlendi. 6 ve 8 Ekim günlerinde yer alan toplantılara kongre katılımcılarının yanısıra Ankara’dan Ertuğrul Bayraktarkatal, Okan Murat Öztürk, Ayten Kaplan ile Kayseri’den Gülay Karşıcı da katıldılar.

9 Ekim Cuma akşamı düzenlenen kapanış oturumu ve sonuç bildirgesinin okunması ve 10 Ekim Cumartesi günü düzenlenen Ankara Gezisi ile kongre sona erdi. Kongre hakkında detaylı bilgilere kongrenin web adresinden (www.akmb.gov.tr) ulaşılabilir.
_____________________________________
* Yeditepe Üniversitesi, Antropoloji Böl. Öğr. Üyesi, İstanbul




Hoşgeldiniz