Kanun Festivali’nin ardından… Dr. Ayhan Sarı


Toplam Okunma: 5941 | En Son Okunma: 25.04.2024 - 14:18
Kategori: Festivaller, Kongre.simp.panel

Kanun, Balkanlardan Anadolu’ya, Kafkasya’ya Kuzey Afrika’ya değin kültürel coğrafyamızın her daim gözde bir çalgısı… Bunu 1-4 Ekim 2012 tarihleri arasında İstanbul ve Ankara’da düzenlenen 1. Kanun Festivali ve Sempozyumu’nda gördük. Yazılan sunumları, araştırmaları, konserleri izledik ve en önemlisi de kanun çalgısının gerek icra gerekse yapım bakımından ne kadar ilerlediğini, kanun müziğinin ne kadar çeşitlendiğine şahit olduk…

Tunus’tan, Cezayir’e, Yunanistan’a, Fransa’ya, Azerbaycan’a, Ermenistan’a, klasik çalım biçeminden en modern çalım biçemine değin “bir çalgıdan nasıl hem farklı hem de güzel tınılar elde edilebileceğini gösteren tek çalgı her halde kanundur” diye düşünmeden edemedik.

Çünkü biz katılımcılar önce İstanbul’da (01-02 Ekim 2012) sonra Ankara’da (03-04 Ekim) bu sesleri duyduk, bu kanun şölenini gördük, yaşadık.

Geleneksel Türk müziğinin bilimsel boyutu hemen 50 yıldır artan bir ivmeyle sempozyum, kongre, panel gibi etkinliklerde tartışılır. Sözkonusu bilimsel etkinliklerin ana temasının genel konulardan daha spesifik konulara yönelmesi günümüzde bir aşama olarak kabul edilmektedir… 1. Yorgo Bacanos Ud Festivali (İst. 2010),  İTÜ TMDK’da “Kemençe Sempozyumu”(2010) ve Bağlama Sempozyumu’nun (2012) ardından “Uluslararası Kanun Festivali ve Sempozyumu” tarihe geçti.

Sadece bir çalgıyı konu edinmesine karşın böylesine kapsamlı etkinliğin hem düşünce hem de emek olarak öncül düzenleyicileri kanun sanatçımız Tahir Aydoğdu ve bağlama sanatçımız Yrd.Doç.Dr. Cenk Güray idi. Onlara ne kadar teşekkür etsek azdır. Tabii ki arkalarında onlara gerek maddi, gerekse manevi olarak katkı sağlayan değerli insanlar, kurumlar vardı. Şöyle ki:

Etkinliğin maddi desteği T.C. Başbakanlık Tanıtma Fonu Genel Sekreterliği,
Genel koordinasyonu ODTÜ Mezunları Derneği (Bşk. Himmet Şahin),
İstanbul’daki kısmının genel koordinasyonu ve ev sahipliği İTÜ Türk Musikisi Devlet Konservatuvarı,
Ankara’daki kısmının 1. gün salon temini ve genel koordinasyonu Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Türk Musikisi Devlet Konservatuvarı,
2. gün salon temini Gazi Üniversitesi Türk Müziği Devlet Konservatuvarı tarafından sağlandı.

Festivalin açılışını İstanbul’da İTÜ Rektörü Prof. Dr. Mehmet Karaca, Ankara’da Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Metin Doğan gerçekleştirdi.

Kültür ve Turizm Bakanlığı açısından Kanun Festivali’nin kapanış konuşmasını yapan geleneksel Türk müziği tanbur sanatçısı - Güzel Sanatlar Genel Müdür Yrd. Dr. Murat Salim Tokaç’ın varlığı müziğimizin geleceğinde -gerçekleşmesi olası- aşamaların habercisi addedildi.

Türkiye’de kanun icracılığının düzeyinin ne kadar yükseldiğini ve çeşitlendiğini Erol Deran, Gültekin Aydoğdu, Tahir Aydoğdu, Göksel Baktagir, Halil Karaduman, Ahmet Meter, Taner Sayacıoğlu, Bekir Reha Sağbaş, Dr. Halil Altınköprü, Hakan Güngör, Ahmet Baran, Deniz Göktaş ve üç mızrab icrasıyla Sait Durgun konserlerinde gördük.

Kanun nota yazısının geliştirilmesinde Ayşegül Kostak Toksoy’un simge önerileri gerek metod yazımı, gerekse kanunun toplu icrasında önemli katkılar sağlıyarak kanun nota yazım literatürünün temelini atıyordu.

Geleneksel Türk müziği çalgılarının uluslararası nota yazımında, besteciliğinde kullanımının öncüsü Besteci Onur Türkmen kemençeden sonra kanunun çoksesli müzikte yazım dili oluşturulması ve beste denemeleri açısından geleceğe bir pencere açıyordu.

Kanun Festivali’ndeki diğer bir tesbit de kanun tarihçesinin nasıl yanlışlar ve 10. derece kaynak referanslı yetersiz araştırmalar üzerine oturtulduğu idi. Geleneksel Türk müziği tarihi sürecinde bilinen 1. derece kaynakların buzdağı altının henüz günümüz Türkçesine çevrilmemiş olması üniversitelerimizin müzikoloji bölümlerinin üzerinde giderek ağırlaşan diyeti ödenmemiş bir yük olarak kendini göstermektedir. Çünkü hala hemen tüm kanun tarihçesi bahsedicileri hiç ilgisi olmamasına rağmen kanunu Farabi ile başlatmaktadırlar. Görülmektedir ki onlar birinci derece kaynak yerine 10. derece kaynak kullanımının kendilerini yanlış sonuçlara götüreceğinin henüz bilincinde değildirler.

Görüldü ki yazılan metodlardan kimisi akademik titr, kimi ise para kazanmaya yönelikti. İdealleri toplumsal değil bireyseldi. Sözkonusu metodlar bireysel icra öğretimini amaçlıyor, toplu icra henüz dikkatlere girmiyordu. Dolayısıyla mızrabları bile birlikte vuramayan çalıcıların bir arada icraya mecbur kaldıkları -eskiden olduğu gibi- bir kez daha açığa çıktı. Özgün ve de kişilikli olanların hakkını vermek gerekse de metod birlikteliği müzik kültürümüz eğitiminde henüz aşılamamış bir dağ gibi karşımızda duruyor…

. . .

Kanun derili bölmesi olan bir çalgıdır ve tınısının karakteristik özelliği bu derili bölme sayesinde meydana gelmektedir. Derili bölmesi olmayan, komşu coğrafyalarda kullanılan veya kullanılmış olan diğer açık telli çalgılar, kanunun birinci derece değil sadece familyasından akrabalarıdırlar.

Tınısının oluşumunda derili bölmesi birinci etken olan kanunun Kuzey Avrupa’dan Hindistan’a geniş kültür coğrafyasında kullanılan derisiz benzerlerine birkaç bildiride yer verildi…

Komşu coğrafyamızdan kanun icracıları olarak Tunus’tan Jamel Abid, Cezayirden Dr. (tıp) Mohammed Saadoui, Yunanistan’dan Manolis Karpathios, Fransa’dan Julien Celalettin Weiss, Azerbaycan’dan Terane Aliyeva, Ermenistan’dan Anahit Valesyan kendi geleneksel müzik örneklerinden icralar sundular. Fikir sahibi olduk. Örneğin Cezayir’den Mohammed Saadoui ve Tunus’tan Jamel Abid çalım biçemi bizim kanunilerin 1990 öncesi klasik/normal çalım biçemlerine benziyordu. Fransa’dan Julien Celalettin Weiss’in kanunda yanaşık seslerde dakikalarca bir aşağı bir yukarı gidip gelmesi, Azerbaycan’dan Terane Aliyeva’nın bol glisandolu ajilitesiz icrası, Ermenistan’dan Anahit Valesyan’ın bol tremolo ve bol glisandolu tampere sesli çalımı gösterdi ki Kanuni Göksel Baktagir ile Kanuni Halil Karaduman komşu coğrafyalarda hem isim, hem de çalım biçemi olarak idol durumuna gelmişler…

TRT Müzik Kanalı’nın hem İstanbul, hem de Ankara’daki konserleri kaydetmesi; tarihe geçecek icraların, bu denli bir daha biraraya getirilemiyeceği ve gelecek nesillere aktarılması açısından önemliydi.

Kanun yapımcıları Kenan Özten(İst), Ümit Bolu(İst.), Erkin Gürdoğan(Ank.), Ataç Sevil(Ank.) ve Mustafa Sağlam(Ank.) sempozyumun konuşmacılarından idiler.

Tahir Aydoğdu ve Cenk Güray’ın koordinasyonunda bir ekip tarafından İstanbul ve Ankara’da ardarda günlerde gerçekleştirilen 1. Kanun Festivali ve Sempozyumu ses/kulak damaklarında işitilmesine doyulamıyan lezzetler bırakmıştır.

Aynı içeriğin diğer çalgılarımızda da gerçekleştirileceği haberini Kültür ve Turizm Bakanlığı Güzel Sanatlar Genel Müdür Yrd. Tanbur sanatçısı Dr. Murat Salim Tokaç 04 Ekim 2012 akşamı yaptığı kapanış konuşmasında verdi. Biz bu haberin gerçekleşmesini beklerken 1. Kanun Festivali ve Sempozyumu’nu yılmaz bir enerjiyle gerçekleştirenleri bir kez daha takdirle anıyor, haklarını veriyoruz.

. . .

2. Kanun Festivali ve Sempozyumu’nda buluşmak dileğiyle…(*)
____________________________

(*) Bu yazı kanun sanatçımız Halil Karaduman’ın 09 Ekim 2012′de aramızdan ayrılmasından 2 gün önce yazılmıştır…
EK: “Geçtiğimiz hafta (1-4 Ekim 2012) Kanun Festivali ve Sempozyumu’nda 4 gün boyunca Halil Karaduman, Türkiye’nin en önemli kanun icracıları, yapımcıları ve konuşmacılarla birlikte önce İstanbul’da, sonra Ankara’da birlikte olmuştuk. 03 Ekim 2012 Salı gecesi tahsis edilen özel bir otobüsle aynı etkinliğin Ankara ayağını gerçekleştirmek üzere hep beraber İstanbul’dan Ankara’ya hareket ettik. (Bu yolculuk Karaduman’ın İstanbul’dan son çıkışıdır.) Halil Karaduman yolculuk sırasında anlattığı fıkra ve esprileriyle herkesi neşelendirmişti. Gerek İstanbul, gerekse Ankara’da 4 gün boyunca birçok kanun gösterisi ve konseri verdi. Festival boyunca etkinliğin en faal ve en renkli siması olmuş, kâh konuşmalarıyla, kâh kanun icra gösterileriyle herkesi kendine hayran bırakmıştı. 04 Ekim Perşembe akşamı Gazi Üniversitesi Konser Salonu’nda düzenlenen festivalin kapanış konserinde sahne aldıktan sonra yemeğe bile gelmemiş, aceleyle kendisini Almanya’ya götürecek Luftansa uçağına yetişmek üzere Esenboğa Havaalanı’na doğru yola çıkmıştı. 06-07 Ekim cumartesi-pazar günü Zülfü Livaneli, Maria Farandori ve Alman Korosuyla verdiği konser öncesi ve sonrası herhalde kendini fazla yordu. Bu yorgunluğa stent takılmış kalbi dayanamadı. Türk müziği açısından büyük bir kayıp… Avrupa, Azerbaycan, Ermenistan ve kuzey Afrika ülkeleri dahil kanun çalım tekniğinde çığır açmış, açtığı yolda da Türkiye ve dış ülkelerden birçok öğrenci peşinden geliyordu. Kültür ve Turizm Bakanlığı, İstanbul Devlet Türk Müziği Topluluğunda prova arkadaşım olması nedeniyle sanatçılığını yakından izleme imkanım oldu. Haberi aldığımda yaşadığım şok etkisi şimdi derin bir üzüntüye dönüştü. Allah gani gani rahmet eylesin. Nur içinde uyu güzel insan…” 09.10.2012
Ayhan Sarı

**** 00****

1. ULUSLARARASI KANUN SEMPOZYUMU VE FESTİVALİ

İSTANBUL PROGRAMI

İTÜ Maçka Sosyal Tesisleri Konferans Salonu

1 - 2 Ekim Pazartesi, Salı 2012

Bu tarihlerdeki tüm panel, dinleti ve atölye çalışmaları “İstanbul İ.T.Ü. Türk Musikisi Devlet Konservatuvarı/İTÜ Maçka Sosyal Tesisleri Konferans Salonu’nda” yapılacaktır.

1 Ekim 2012 Pazartesi

10.30 - 11.15 Açılış konuşmaları

Tahir Aydoğdu - Organizasyon Komitesi adına
Prof. Dr. Mehmet Karaca (İTÜ Rektörü) Ev Sahibi

Ara

11.30 - 12.15
1. Dinleti
Aylin Şengün Taşçı - Mohammed Saadoui

12.30 -14.00 arası yemek

14.00 - 15.15
1. Oturum
“Tarihsel süreç içinde kanun çalgısı”
Y. Doç. Dr. Ayşegül Kostak Toksoy (Oturum Başkanı), Zeynep Helvacı, Prof. Şehvar Beşiroğlu, Prof.Dr. Hakan Cevher, Dr. Ayhan Sarı

Ara

15.30 - 16.45
2. Oturum
“Kanun’un Türk Müziğindeki yeri ve önemi”
Zeki Yılmaz (Oturum Başkanı), Gültekin Aydoğdu, Bekir Reha Sağbaş

Ara

17.00 - 17.30
2. Dinleti
Hakan Güngör

17.30-18.30
Atölye çalışması - 1
Kanun’da Taksim-Doğaçlama - Sol El Teknikleri - Göksel Baktagir

18.30-19.00
3. Dinleti Manolis Karpathios

19.00 FESTİVAL AÇILIŞ KONSERİ

*Taner Sayacıoğlu (İstanbul Devlet Klasik Türk Müziği Korosu)- Yalçın Tura / Dalgaların oyunu 5′

*Göksel Baktagir (İstanbul Devlet Türk Müziği Topluluğu) Bülent Elmas (Perküsyon) Eşliğinde Saba Zeybek ve Dalgalar Eseri 10′

*Halil Karaduman (İstanbul Devlet Türk Müziği Topluluğu) Refik Fersan Hicaz Peşrevi, Nuri Halil Poyraz Hicazkar Sirto 10′

*Elif Güreşçi (TRT Ankara Radyosu) Refakat Tahir Aydoğdu (TRT Ankara Radyosu) 8′- (2 sözlü eser)

*Mehmet İhsan Özer-Kanun Orkestrası (Safinaz Rizeli, Hande Erdem, Erkin Sefer, Bahadır Şener, Semih Öksüzler, Ahmet Güçlüer, Ateş Erol, Turgut Özüfler, Serkan Mesut Halili) 15′

*Ahmet Baran, Mehmet Çeliksu, Turgut Özüfler, Tuncay Kardaş, ,Tuncay Tuncay-Ömür Eren
Necati Giray’ın 6 Kanun için yazdığı eseri 6′

*1. Kanun: Ayşegül Kostak Toksoy- 2. Kanun: Caner Can

İki Kanun İçin Düet ” Uzaklarda” 5′

*Prof. Şehvar Beşiroğlu - Serkan Halili (İTÜ Türk Musikisi Devlet Konservatuvarı) Ferid Alnar’ın Saz Eseri

*Tuncay Kardaş (kanun)- Hamdi İTİL (Ud) Udi Nevres Bey’in Hüzzam Saz Semaisi 8′

*Julien Celalettin Weiss (kanun), Gürkan Özkan (tabla), Kanun ve Tabla için İkileme: Spiritual Journey 14′ (Fransa)

*Dr. Mohamed Saadaoui (Cezayir) ve Bayram Coşkuner’in eşliği - Mesud Cemil’in Nihavend saz semaisi

*Manolis Karpathios -Yunanistan

*Jamel Abid-Tunus-taksim ve kendi bestesi

*Anahit Valesyan-Ermenistan

*Güniz Yılmaz (kanun), Nurtap Sümer (piyano)

*İTÜ TMDK Yaylı Sazlar Beşlisi’nın eşliğinde (Bahar Büyükgönenç, Aslınaz Duran, Hakan Polat, Cenk Öztürk, Bade Beyazıtoğlu)

Kanun Konçertosu - Solist: Tahir Aydoğdu

21.00 - 22.00 Yemek

2 Ekim 2012 Salı:

09.30 - 10.45
3.Oturum
“Kanun Eğitimi ve Öğretimi”
Doç. Dr. Pınar Somakçı (Oturum Başkanı), Tahir Aydoğdu, Halil Karaduman, Y.Doç.Dr.Ayşegül Kostak Toksoy

Ara

11.00 - 12.15
4. Oturum
“Kanun çalgısı yapımı ve yapımcıları”
Prof. Dr. Ertuğrul Bayraktarkatal (Oturum Başkanı), Kenan Özten, Ümit Bolu

12.30 - 14.00 arası yemek

14.00 - 15.15
5.Oturum
“Farklı Coğrafyalarda Kanun Çalgısı”
Julien Celalettin Weiss (Oturum Başkanı), Terane Aliyeva, Jamel Abid, Dr. Mohamed Saadaoui, Manolis Karpathios, Anahit Valesyan

Ara

15.30 - 16.45
6.Oturum
“Kanun çalgısında bestecilik ve icra açılarından yeni arayışlar ve yönelişler”
Dr. Ayhan Sarı (Oturum Başkanı), Göksel Baktagir, Y.Doç.Dr. Turgay Erdener, Y.Doç.Dr. Can Karadoğan, Sait Durgun

Ara

17.00 - 17.30
4. Dinleti Mehmet Çeliksu

17.30 - 18.00
5. Dinleti Pınar Somakçı
-Volkan Gidiş’in katılımıyla kanun düet “Muhayyerkürdi Saz Semaisi-Reşat Aysu
-Ali Akaçça-Harun Gürbüz’ün katılımıyla “Alaeddin Yavaşça Saz Eserleri”

18.00 - 18.30 arası
6. Dinleti –“İstanbul Akustik Grubu:”
Turgut Özüfler(Kanun) - Özer özel(Tanbur)-
Ali Tüfekçi(Ney)-Murat Süngü(Viyolonsel)

18.45 - 19.45 Atölye çalışması - 2
Kanun’da ileri teknikler - Ahmet Meter

19.45 - 20.30
Atölye çalışması - 3
Mevlevi Ayinleri’nde Kanun İcrası - Celalettin Aksoy, Mustafa Yürüç, Mehmet Özturun
20.30 - 22.00 Vefa köşesi-Cafer Açın Sunumu

** ** ** ** ** * *** ***

ANKARA PROGRAMI
 

03 Ekim 2012 Çarşamba:
Tüm panel, dinleti ve atölye çalışmaları Yıldırım Beyazıt Üniversitesi-Ankara Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi Konferans Salonu’nda yapılacaktır.

10.30 - 11.30

Açılış Konuşması : Prof. Metin Doğan (Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Rektörü)

1.Oturum
FERİT ALNAR ÖZEL OTURUMU:
“Bestecilik ve İcracılık Açılarından Hasan Ferit Anlar”
Dr. Ayhan Sarı (Oturum Başkanı), Tahir Aydoğdu, Y.Doç.Dr. Turgay Erdener

Ara

11.45 - 12.15
1. Dinleti
Deniz Göktaş

12.15 - 13.30
2.Oturum
“Tarihsel süreç içinde kanun çalgısı”
Y. Doç.Dr. Ayşegül Kostak Toksoy (Oturum Başkanı), Zeynep Helvacı, Prof. Şehvar Beşiroğlu, Prof.Dr. Hakan Cevher, Dr. Ayhan Sarı

13.30 - 14.30 arası yemek (Yıldırım Beyazıt Üniversitesinin ev sahipliğinde)

14.30 - 16.15
3.Oturum
“Kanun’un Türk Müziğindeki Yeri ve Önemi”
Prof.Dr.Gülçin Yahya Kaçar (Oturum Başkanı), Gültekin Aydoğdu, Doç.Dr.Bayram Akdoğan

Ara

16.30 - 17.45
4. Oturum
“Kanun eğitimi ve öğretimi”
Dr. Halil Altınköprü (Oturum Başkanı), Tahir Aydoğdu, Deniz Göktaş, Kibele Argın, Gülcan Karadağlı, Emre Erdoğan

Ara

18.00 - 18.30
2. Dinleti
Ahmet Baran, Kamuran Umuzdaş (ud), Burak Çakır(perküsyon), Çiğdem Gürdal (Vokal), (İki Kelime Grubu)

18.30 - 19.15
Atölye Çalışması - 1
Kanun’da Taksim ve Doğaçlama-Halk Müziğinde Kanun Kullanımı - Halil Karaduman

19.15 - 19.45
3. Dinleti
Kibele Argın - Mithat Çömlekçi-ud

19.45 - 20.45
5. Oturum
Atölye çalışması: Doç.Dr. Ozan Yarman-Kanun için tasarladığı 79 perdeli ses sistemi hakkında sunum.

4 Ekim 2012
Perşembe

Ankara, Gazi Üniversitesi Konser Salonu

09.30 - 10.45
6. Oturum
“Kanun çalgısı yapımı ve yapımcılar”
Zeki Yılmaz (Oturum Başkanı), Erkin Gürdoğan, Ataç Sevil, Mustafa Sağlam, Sadettin Sandı, Mehmet Yektay

Ara

11.00 - 12.15
7.Oturum
“Farklı coğrafyalarda kanun çalgısı”
Julien Celalettin Weiss (Oturum Başkanı), Jamel Abid, Dr. Mohamed Saadaoui

12.15 - 13.00
4. Dinleti
Genç Yetenekler

13.30 - 14.45 arası yemek (Yıldırım Beyazıt Üniversitesinin ev sahipliğinde)

14.45 - 16.00
8. Oturum
“Kanun çalgısında bestecilik ve icracılık açısından yeni arayışlar ve yönelişler”
Dr. Gökçe Altay (Oturum Başkanı), Dr. Onur Türkmen, Dr. Mehmet Can Özer, Y.Doç.Dr. Güldeniz Ekmen

Ara

16.15 - 17.00
Atölye Çalışması - 2
Dünya Müzikleri Işığı Altında Kanun’da İleri Teknikler II– Ahmet Baran

Ara

17.15-17.45 arası
5. Dinleti
Dr. Halil Altınköprü

17.45 - 18.45
Atölye çalışması - 3
Kanun’da Refakat Tahir Aydoğdu - Solist: Elif Güreşçi

19.00
FESTİVAL KAPANIŞ KONSERİ -
Gazi Üniversitesi Konser Salonu

Kapanış Konuşmaları:

ODTÜ Mezunları Derneği Başkanı Himmet Şahin
Güzel Sanatlar Genel Müdür Y. Dr. Murat Salim Tokaç
Y.B.Ü. Rektörü Prof. Dr. Metin Doğan
Gazi Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Süleyman Büyükberber

Kapanış konseri programı:

Kanun ve Dostları - İkili / Üçlü İcralar:

1- Murat Salim Tokaç (tanbur) - Atilla Akıntürk (kanun) 5′

2- Yurdal Tokcan (ud) - Göksel Baktagir (kanun) 5′

3- Bayram Coşkuner (ud) - Turay Dinleyen (keman) - Tahir Aydoğdu (kanun) 5′

4- Aykut Durşen (kontrbas)-Tahir Aydoğdu (kanun) 5′

5- Kamuran Umuzdaş (ud)- Burak Çakır (perküsyon) - Ahmet Baran (kanun) 5′

6- Celal Sezer (ses) - Turgay Coşkun (kanun) 5′

7- Ali Fuat Aydın ve Cenk Güray (bağlama) - Tahir Aydoğdu (kanun), Ömür Eren (kanun) 5′

Bireysel İcralar:

*Mehmet Dönmez 5′

*Prof. Şehvar Beşiroğlu – Ayşegül Kostak Toksoy 5′

*Göksel Baktagir 5′

*Halil Karaduman 5′

*Tahir Aydoğdu 5′

*Ahmet Baran, Mehmet Çeliksu, Turgut Özüfler, Tuncay Kardaş, Tuncay Tuncay-Ömür Eren
6 Kanun İçin Eser (Necati Giray’ın bestesi) 5′

*ÖZSOY KENTET eşliğinde Ferit Alnar’ın kanun konçertosu / Solist: Tahir Aydoğdu
________________________________________
(*) CLB Turizm ve Organizasyon Ltd.Şti. tarafından sağlanan Kanun Festivali organizasyonundan tüm katılımcıların memnun kaldığı gözlendi…




Hoşgeldiniz