Stradivarius kalitesine ulaşmak için keman ağacına mantar karıştırdı…

Toplam Okunma: 6063 | En Son Okunma: 14.04.2024 - 10:32 Kategori: Çalgılar

17.yy. çalgı yapımcısı Stradivarius’un kemanlarının yapım/hammadde efsanesine bir katkı da Almanya’dan. İsviçre’li Profesör Francis Schwarze kemanın yapımında kullanılan tahtayı ilginç bir mantar türüyle birleştirerek dünyaca ünlü Stradivarius kemanı kalitesine ulaşılabildiğini açıkladı ve buluşunu beş keman arasına kendi ürettiği ağaçtan yapılmış keman ile Stradivarius kemanı yerleştirerek uzmanlardan- ses ve görüntü testi sonucu- gerçek Stradivarius’u bulmalarını istedi…

Beş kemandan biri 2 milyon dolarlık bir Stradivarius, bir diğeriyse Prof. Francis Schwarze’ın laboratuarda iki tür mantarla değişime uğrattığı Norveç ladininden imal edilmiş kemandı. Beş keman içinden Stradivarius’u ayırt etmesi istenen deneklerin 113’ü Schwarze’ın kemanını Stradivarius sanırken, gerçek Stradivarius’u sadece 39 kişi bulabildi. Schwarze böylece Stradivarius yapımı kemanın tınısının, o dönemde -Avrupa’nın mini buzul çağı olarak bilinen 15-17’nci yüzyıl arasında- yetişen ağaçlar kullanıldığı için bu kadar iyi çıktığı sonucuna ulaştığını açıkladı.

Testte kullanılan kemanlar

Meşhur soru yıllardan beri sorulur: Stradivarius’un sırrı ustalıkta mı, hammaddede mi?

Ustalar ve hatta bilim insanları kullanılan ağacın seçiminden yumurta akının karışımıyla oluşturulan cilaya değin orijinal Stradivarius olarak anılan kemanların düzeyine ulaşmaya çalıştılar. Bu haberler zaman zaman gündeme geldi. Gelmeye devam ediyor.

Prof. Francis Schwarze

İsviçreli bilim adamı Prof. Francis Schwarze*, Berlin’de bulunan Max Delbrück Merkezi Moleküler Tıp Bölümü’nde, 07 Eylül 2012′de düzenlenen sempozyumda sunduğu bildiride keman yapımında kullanılan ağacın özel mantar çeşitleriyle (physisporinus vitreus ve xylaria longipes) işlem görmesi halinde yapılacak kemanın Stradivarius kalitesinde ses çıkaracağını öne sürerek deneyinin sonuçlarını anlattı.

Schwarze, benzer denemeyi 2009’da da yapmış, tekniğiyle elde edilen ilk kemanları 2009 yılında uzmanlara test ettirmiş, perde arkasında çalınan kemanların Stradivarius mu yoksa bilimin ürettiği keman mı olduğu konusunda uzmanlar net bir ayrım yapamamıştı.

Ağaçlardaki normal mantarlanma, tahtaya ihtiyacı olan düşük yoğunluğu verirken ses kalitesinin düşmesine neden oluyor.

Schwarze’nin kemanlarında kullanılan ağaçlar Norveç ladin ve çınarlarında gelişen “Physisporinus vitreus ve Xylaria” mantarlarıyla işleme tabi tutularak daha esnek ve akustik bir yapıya bürünüyorlar. İkinci aşamada, belli bir kaliteye ulaşan ağaç, mantardan arınsın diye etilen oksitlenmeden geçirilerek bütün mantarların öldüğü test ediliyor. Böylece kütüğe bir kemanda olması gereken pürüzsüz ses ve yoğunluğu dengeli bir şekilde kazandırılmış oluyor.

Prof. Schwarze amacının “2014’ten itibaren maddi gücü yetmeyen genç sanatçıların eline Stradivarius kalitesinde kemanlar verebilmek” olduğunu belirtiyor.
_________________________________
* Professor Francis W.M.R. Schwarze : Swiss Federal Laboratories for Materials Science and Technology (EMPA), St. Gallen, Switzerland and University of Freiburg, Germany

Musiki Dergisi notu:
1644 yılında İtalya’da doğan Antonio Stradivari’nin imal ettiği kemanların yapımıyla ilgili spekülasyonlar ve araştırmalar hala devam ediyor. Bunlardan en sonuncusu Hollandalı bir doktor ve ABD’nin Arkansas eyaletinden bir keman yapımcısının Antonio Stradivari ve Giuseppe Guarneri del Gesu’nun yaptığı klasik Cremonese kemanlarının sırrını çözdüğü şeklinde basına yansımıştı… Antonio Stradivari 1737 yılında ölümüne dek 1100’e yakın sayıda çalgı üretti. 1700’lü ve 1800’lü yıllarda Cremona’daki keman üreticisi 3 büyük aileden biri Stradivari’ydi. Antonio Stradivari öldükten sonra oğulları babalarının mesleğini devam ettirdiler. Kendi imzasını taşıyan ilk kemanı 1666 yılında yapan Stradivari yalnızca keman değil gitar, viyola, viyolonsel, harp gibi çalgılar da yapıyordu. Bunların 512 tanesi keman olmak üzere 650’sinin günümüze dek korunduğu bilinmektedir.

Stradivarius Kemanların Tını Güzelliği ve Dayanıklılığının Nedenleri Üzerine oluşturduğumuz seçki yazısını http://www.musikidergisi.net/?p=582 de okuyabilirsiniz.

Hoşgeldiniz