“Dede Efendi Şarkısında Rumca Sözler” Yazısı ve Musiki Dergisi’nin Cevabı…


Toplam Okunma: 6514 | En Son Okunma: 07.05.2024 - 22:37
Kategori: Cevabi Yazılar, Yazarlarımız: A.Sarı

Sn. Cahit Baylav Türk Musikisi İleti Grubuna yazmış: “…Gecenlerde Sayın Firat Kızıltuğ’un 2005′te Türk Edebiyatı Vakfı Yayınları’dan çıkmış olan “AÇIKLAMALI ŞARKILARIMIZ” adlı kitabını aldım. Bazı güftelerin eskiden beri bildiğimden farklı oldugu dikkatimi çekti. Özellikle de Dede Efendi’nin popüler Evc eseri kitapta şöyle (s. 107):..”

Sevdim bir gonca-yı rana

Raksediyor gül-i ziba

Gerdanı elmastan ala

Bak benim halime amman, ah Pupayis

Elado elado, ey çeşm-i ahu

Beni ateşlere yaktın

Nar-ı hicranda bıraktın

Sarılıp ellerle yattın

Bak benim halime amman, ah Pupayis

Elado elado, ey kirye Lesso

Galata’da Todoraki

Beyoğlu’nda Vasilaki

Doldur doldur Panayaki

Bak benim halime amman, ah Pupayis

Elado elado, ey çeşm-i ahu”

Baylav şöyle devam ediyor:

“…Ayrıntıya girmeksizin, bilinen ve TRT repertuarında yer alan sözlerde bütün Yunanca sözcükler ve referanslar çıkarılmış durumda. Öyle anlaşılıyor ki, pek değerli klasik sanat eserlerinin yanında popüler eserler de vermiş olan Dede Efendi’nin zamanında, iki Rum gencinin arasindaki aşkı konu alan bir eser yazmak doğal ve olağan bir şeydi… Düşündürücü olan şu:

Bu şarkı bilinçli bir “Türkleştirme” operasyonuna mı tabi tutulmustur? Eğer öyle ise, buna benzer başka örnekler var mı dır?..”(1)

Musiki Dergisi Cevabı:

1-Baylav konuya taraflı yaklaşmasaydı yakın müzik tarihimizi göz önüne getirerek çok basit bir bakış açısı ile bile İstanbul Rumlarının şarkıdan etkilenmesi sonucu güfteye kendi dillerinden eklemeler yaptıkları tesbitine rahatça ulaşabilirdi… Ki Yunanca taş plaklarda bu duruma benzer birçok örnek bulunmaktadır.

2-Baylav “Türkleştirme operasyonuna mı tabi tutulmuştur?” diyerek nedense şarkının sözlerinin Rumca söylenmemesine ve tesbit edilmemesine üzülmüş görünmektedir. Üstelik Dede Efendi’nin olduğu apaçık belli olan şarkıda…

3-Konu İstanbul Rumlarının azınlığın şarkıdan etkilenerek kendilerinden de bir şeyler katmasından başka bir şey değildir. Tıpkı hala günümüzde bile Mustafa Seyran’ın Muhayyerkürdi “Elbet bir gün buluşacağız” şarkısının Yunanca sözlerle Yunan radyolarında seslendiriliyor olması gibi… Böyle diğer örnekler bilinmektedir.

Ne desek?..

Bu kadar mı düşman, bu kadar mı ırksal taraflı müzisyenler var GTSM camiası içinde?

Bizce bu durum önemli bir tesbit olmuştur…

Dede Efendi’nin şarkısı için “Türkleştirme operasyonuna mı tabi tutulmuş?” diyen bir zihniyet bulunuyor demekki.

Türkçe sözlerle yazılmış, bestecisinin alenen Türk olduğu belli olan bir şarkının ezilmişlik kompleksine sahip söylem ideallerinde görmek çok hoş.

Neden?

Bilmediğimiz gerek GTM, gerek GTSM meraklısı görünümünde  birilerinin söylemlerini hamasiyetten uzak bir şekilde daha net öğrenmek için…

Dr. Ayhan Sarı

______________________

(1)Mesajın tümü:
““…Gecenlerde Sayın Firat Kızıltuğ’un 2005′te Türk Edebiyatı Vakfı Yayınları’dan çıkmış olan “AÇIKLAMALI ŞARKILARIMIZ” adlı kitabını aldım. Bazı güftelerin eskiden beri bildiğimden farklı oldugu dikkatimi çekti. Özellikle de Dede Efendi’nin popüler Evc eseri kitapta şöyle (s. 107):..”
Kitapta yalnız bestenin degil, güftenin de Dede Efendi’ye ait oldugu belirtiliyor. Eğer bu doğru ise Dede Efendi, Lesso’nun Pupayis’e aşkından etkilenmiş, bunu güftesiyle, bestesiyle dile getirmiş.

Çoğunuzun hemen farkedecegi gibi, bu sözler şarkının genel olarak bilinen, ve benim de kitabı görünceye kadar bildiğim biçiminden tamamen farklı.

Ayrıntıya girmeksizin, bilinen ve TRT repertuarında yer alan sözlerde bütün Yunanca sözcükler ve referanslar çıkarılmış durumda. Öyle anlaşılıyor ki, pek değerli klasik sanat eserlerinin yanında popüler eserler de vermiş olan Dede Efendi’nin zamanında, iki Rum gencinin arasindaki aşkı konu alan bir eser yazmak doğal ve olağan bir şeydi.

Düşündürücü olan şu: Bu şarkı bilinçli bir “Türkleştirme” operasyonuna mı tabi tutulmustur? Eğer öyle ise, buna benzer başka örnekler var mı dır?

Umarım Sayın Kızıltuğ Yahoo Türk musikisi haberleşme grubunu izliyordur. Şarkının bu şeklinin kaynaklarının açıklanmasının konuya ışık tutması açısından cok değerli olacagını düşünüyorum.”

Cahit Baylav Yahoo Türk musikisi ileti grubu
Sun, 25 May 2008 12:28:06 +0000




Hoşgeldiniz