Bestelenecek Şiir mi Yok, Bestekârlar mı Şiire Uzak? Ali Pektaş


Toplam Okunma: 6001 | En Son Okunma: 07.05.2024 - 21:53
Kategori: Basından, Yarışmalar

Türk müziği, yüzyıllar boyunca şiirle kol kola yürüdü. Unutulmayan nağmelere arkadaşlık eden unutulmaz dizeler halen çoğumuzun dilinde. Fakat bu yürüyüş, günümüzde kesintiye uğradı…”Nerede o eski şarkılar, o sözler” diyenlerin sayısı oldukça fazla… Günümüzde bestelenecek şiir mi kalmadı, yoksa şiirleri besteleyecek bestekâr mı yok?..

Bestelenecek Şiir mi Yok, Bestekârlar mı Şiire Uzak? Ali Pektaş

Türk müziği, yüzyıllar boyunca şiirle kol kola yürüdü. Unutulmayan nağmelere arkadaşlık eden unutulmaz dizeler halen çoğumuzun dilinde. Fakat bu yürüyüş, günümüzde kesintiye uğradı. Artık şiirler eskisi kadar bestelenmiyor. “Sonrası böyle gelmedi. Suyunun suyunu çıkararak, kötü sözlere basit ucube sesler giydirilerek bestelendi.” diyor Gönül Paçacı, Türk müziği ve şiir ilişkisine değindiği yazısında. Aslında bu değerlendirme, günümüzdeki birçok müzikseverin ortak şikayeti. “Nerede o eski şarkılar, o sözler” diyenlerin sayısı oldukça fazla. İki aylık şiir dergisi Yasakmeyve de bu feveranları duymuş olmalı ki, Şubat 2008 sayısında`Türk müziği ve şiir` konulu geniş bir dosya hazırlamış. Dosya incelenirken insanın aklına şu soru geliyor: Günümüzde bestelenecek şiir mi kalmadı, yoksa şiirleri besteleyecek bestekâr mı yok?

Edebiyatımızda şiirleri en çok bestelenen klasik şair Nedim. Şiirleri en çok bestelenen modern şair ise Yahya Kemal. Aynı oranda olmasa da, Faruk Nafiz Çamlıbel, Ahmet Haşim, Kemalettin Kamu, Yusuf Ziya Ortaç, Orhan Seyfi Orhon, Ahmet Muhip Dranas, Necip Fazıl Kısakürek, Nazım Hikmet gibi şairlerin şiirleri de ezgiyle buluşmuş. Modern şiir ise Türk müziğinin geleneksel formlarından çok, son dönemlerin pop, protest, özgün, fantezi ve rap gibi tarzlarına güfte oluyor. Klasik geleneği sürdüren müzisyenler serbest vezinle yazılmış, ayrıca modern şiir ölçüleri içinde yer alan şiirlerden de besteler yapıyor; fakat bunların sayısı çok az. Attila İlhan, Hilmi Yavuz, Feyzi Halıcı bu tarz şiirleri bestelenen şairlerden.

Müzikte şiirden vazgeçilip şarkı sözlerinin tercih edilmesi süreciyle ilgili çeşitli görüşler bulunuyor.

Tahir Abacı, Cumhuriyet`le birlikte modernleşme sürecine giren şiirin aruz ve hece gibi geleneksel vezinleri bırakarak serbest vezne geçtiğini, bu durumun Türk müziğinin düzenleme şartlarıyla örtüşmediğini söylüyor. Abacı, ikinci bir etken olarak da modernizmle birlikte lirik öğenin şiirdeki payının azalmasını gösteriyor.

Konuyu günümüz bestekar ve şairlerine sorduk. Bestekâr Alaeddin Yavaşça, Abacı`nın bu tezini doğruluyor ve şu an kendisini tahrik edecek güzellikte bir şiir bulamamaktan yakınıyor.

Türk müziğinin ustalarından Nevzad Atlığ`a göre günümüzde fazla şiir bestelenmemesinin bir başka sebebi toplumun değişen estetik değerleri.

Şair Abdülkadir Budak, bugünün şiirinin Türk müziği formlarında bestelenmesinin güç olduğunu, günümüz Türk sanat müziği bestecilerinin popüler şarkı sözü yazarlarıyla yetindiğini düşünüyor. Birçok şiiri bestelenen şair Hilmi Yavuz ise şiirin geçirdiği dönüşümün bunda belirleyici rolü olduğu görüşünde.

Prof. Dr. Alaeddin Yavaşça: Şair var, şiir yok…
“Türkiye`de dil devrimi oldu ve kültür büyük bir kesintiye uğradı. Bu durumdan şair de, musikişinaslar da nasibini aldı, gele gele bugünlere geldik. Dil yavaş yavaş edebiyat dili olmaktan çıktı ve musikimiz aradığı şiirleri bulamamaya başladı. Bir bestekar olarak günümüzde bestesini yapacağım pek şiir bulamıyorum. Şiir bir bestekârı tahrik etmelidir. Çok şair var ama şiir yok. Bu konuda bir enflasyon var; şiirdeki enflasyon müzikte de enflasyonu beraberinde getiriyor. Çünkü bu şiirler bestelenmeye çalışılıyor…”

Hilmi Yavuz: Şiir dönüşüm geçirdi…
“Cumhuriyet dönemi Türk şiiri, 1950`lerden sonra, klasik formda giderek daha az bestelenir olmuştur. Bunda şiirin geçirdiği dönüşümün belirleyici bir rolü var. Ama gene de, mesela Cinuçen Tanrıkorur`un ve Gönül Paçacı`nın bu konudaki emeklerinin değeri tartışılmaz. Gönül Paçacı, benim şiirlerimi besteleme işini sürdürüyor. İtirazlarıma rağmen, bestelemekte direttiği ve `Bir göl güle düşerse/ Göl değil de gül bulanır` diye başlayan `Doğunun Sevdaları IV` adlı şiirimin, olağanüstü bir ilgi uyandırmış olmasını unutamam.”

Prof. Dr. Nevzad Atlığ: Musiki zevki değişti…
“Toplumun bütün değerleriyle birlikte musiki görüşü ve zevki de değişti. Bununla paralel olarak şiir zevki, toplumun estetik seviyesi değişti. Bırakın gençleri bugünün orta yaştaki insanları bile Yahya Kemal`in şiirlerinden ne derece zevk alıyor, bilemiyorum. Çok beste yapılıyor, çok söz kullanılıyor; ama bunlar şiir değil basit sözler. Bunların yazarları da şair değil, söz yazarı zaten. Bu konu iki kutuplu. Günümüzde şiirleri besteleyecek, donanımlı besteci az olduğu gibi, bestelenebilecek şiir sayısı da çok değil.”

Abdülkadir Budak: Besteciler şiire uzak…
“Türk hafif müziği ve arabesk müzik diye adlandırılan garabetin, güfte bulmak gibi sorunu yok. Amiyane deyişle, uydur gitsin. Bugünün şiirini bestelemek bir hayli güç. Kafiyeydi, hece ölçüsüydü, bestecinin işini kolaylaştıracak ne varsa büyük ölçüde yok oldu. Müziğin temeli sestir. Modern şiir içsese yakın durur. Sesi, uyaklardan çok, geneli kapsayan ifade biçiminde bulur. Öteki taraftan şimdiki Türk sanat müziği bestecilerinin gerçek şiire uzak durduğunu, popüler şarkı sözü yazarlarıyla yetindiğini düşünüyorum.”
____________________________________
20 Şubat 2008 Zaman Gazetesi
http://www.zaman.com.tr/haber.do?haberno=654138




Hoşgeldiniz